Kedi gribi ya da kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonu olarak bilinen bu hastalık kedilerde en sık rastlanan viral üst solunum yolu hastalıklarından biridir. Bu hastalık önlem alınmadığı takdirde kedilerin yaşamını tehdit eden viral bir hastalıktır. Kedi gribi hastalığının oluşmasındaki en büyük neden kedi kalisivirüsün (FCV) veya kedi herpes virüsünün (FHV ya da FHV-1) sebep olduğu enfeksiyonlardan kaynaklanır.
İçindekiler
Kedilerde Herpes Virüsünün Neden Olduğu Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Nedir? Nasıl Bulaşır?
Kedilerde görülen üst solunum yolu enfeksiyonu, kedi gribi insana bulaşır mı sorusunu da beraberinde getirmektedir. Kedilerde görülen bulaşıcı virüs hastalıkları arasında en yaygın olarak karşılaşılan herpes virüsü, kedilerde görülen bir virüs olduğu gibi zoonoz özelliğe sahip değildir yani bu virüs insan vücuduna taşınan bir virüs olmadığı gibi kedilerden insanlara bulaşma özelliği de taşımaz. Virüs vücuda girdikten sonra sinir hücrelerine yerleşir ve sinir hücreleri üzerinde canlının hayatı boyunca orada yaşamaya devam eder. Kedilerde üst solunum yolu hastalıkları en çok yavru kedilerde görülse de sadece yavru kedilerde görülmez. Kedi gribi hastalığında her yaştan ve her ırktan kediler risk grubundadır.
Hastalığın bulaşma şekli ise hasta kedinin salgıladığı burun akıntısı, göz yaşı, salya ve hapşırması esnasında etrafa saçılan partiküllerin solunması veya teması ile olur. Bir diğer bulaşma şekli ise anne kedinin yavruya bulaştırdığı durumdur. Hastalık daha çok yavru kedilerde riskli durumlar oluşturmakla beraber bağışıklık sistemi zayıflamış / baskılanmış olan tüm yaştan kedileri etkileyebilmektedir.
Herpes Virüsünün Neden Olduğu Üst Solunum Yolu Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Kedilerde herpes virüsü, kalisivirüs ile birlikte kedilerde üst solunum yolu hastalıklarına sebep olmaktadır. Virüs kedinin vücuduna girdikten sonra sinir hücrelerine yerleşir ve genellikle göz ve solunum yolunu kapatır.
Eğer kedinin bağışıklık sistemi güçlüyse üst solunum yolu enfeksiyon hastalığı çok basit bir şekilde atlatılabilir. Ancak iyi bakılmamış, bağışıklık sistemi zayıf olan ya da stres altında olan kedilerde herpes virüsü, ciddi anlamda zarar verebilmektedir. Bu enfeksiyon kedilerde kornea iltihabına ve göz kayıplarına neden olabildiği gibi burun iltihabına da sebep olabilir. Kedi gribi kaç gün sürer sorusu bu aşamada belirsizdir çünkü bağışıklık sistemi zayıf olan kedilerde bir tedaviye başlanmazsa bu süre uzayabilir.
Herpes virüsü tedavi edilmediği takdirde akciğerlere kadar yayılabilmektedir. Akciğerlere yayıldıktan sonra virüs ikincil bakteriyel enfeksiyonları tetikleyebilir ve kedilerde hayati bir risk oluşturur. Ancak üst solunum yolu enfeksiyon belirtilerinin görülmeye başlandığı hastalığın ilk evre zamanlarında tedaviye başlanırsa, kısa süre içinde iyileşme sağlanabilir.
Klinik muayene ile hastalığın teşhisi genellikle el muayenesi ile sağlanır. Klinik muayenede herhangi bir teste genellikle ihtiyaç duyulmaz çünkü kedilerde kedi gribi belirtileri / üst solunum yolu hastalık belirtileri tipik özelliklere sahiptir.
Kedilerin en çok gözünü etkileyen herpes virüsü, hastalığın ileriki aşamasına geçilmeden önce kedi gribi tedavisi gerçekleşirse korneaya daha fazla zarar veremez ve göz kaybı yaşanmaz.
Kedilerde Kalisivirüsün Neden Olduğu Üst Solunum Yolu Hastalığı Nedir? Nasıl Bulaşır?
Kedilerde kalisivirüs, herpes virüsü ile birlikte kedilerde üst solunum yolu hastalıklarına sebep olmaktadır. Kalisivirüs vücuda girdikten sonra sinir sistemi, üst solunum yolu sistemi, alt solunum yolu sistemi, mide-bağırsak sitemi ve eklem-kemik sistemini etkilemektedir.
Kedilerde kalisivirüsün sebep olduğu üst solunum ve alt solunum yolu enfeksiyonları kesinlikle insana bulaşan bir hastalık değildir. Virüs dış ortamda insana tutunabilir ve insandan kediye bu hastalık taşınabilir fakat zoonoz bir hastalık değildir.
Kalisivirüs dış ortamda çok uzun süre yaşayabilmesi ile bilinir ve birçok dezenfektana karşı da oldukça dirençlidir. Kalisivirüs aşısız bir kediye çok kolay bir şekilde bulaşabildiği gibi en çok sokak kedilerinde görülür ve bulaşma genellikle sokak kedilerden kaynaklanır. Kalisivirüsün sokak kedileriyle gerçekleşen temas sonucu evdeki kediye bulaşma riski çok fazladır. Bu nedenle ne kadar elinizi yıkasanız da kalisivirüsün direnci yüksek olduğundan bulaşma gerçekleşebilir. Sokak kedileriyle olan temas sonucunda eğer evdeki kedinizin bir aşısı yoksa sizden kedinize hastalığın bulaşma riski oldukça yüksek olmaktadır.
Kalisivirüsün Neden Olduğu Üst Solunum Yolu Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Herpes virüsünde olduğu gibi kalisivirüsün de aşısı bulunmaktadır. Eğer kedinizin aşısı varsa ve aşılarını düzenli olarak yaptırmaya devam ediyorsanız herpes virüsü ve kalisivirüs hakkında endişelenmenize gerek kalmayacaktır.
Herpes virüste olduğu gibi kalisivirüsten de en çok yavru kediler etkilenmektedir. Özelikle sokak kedilerinde görülen bu enfeksiyon çeşitleri yine en çok sokakta bulaşır. Kalisivirüs herpes virüsün belirtilerini taşımakla birlikte (burun akıntısı, göz yaşı, hapşırık, öksürük) ağız içi yaralara da sebep olur. Birçok sokak kedisi kalisivirüs nedeniyle ağız içi iltihaba sahiptir.
Kalisivirüs kedilerin eklemlerini etkileyerek topallamalarına da neden olabilir. Sinir sistemini ve eklem sistemini etkileyen kalisivirüs bu nedenle kedilerde hareket anlamında birçok probleme neden olmaktadır. Kedi gribi öldürür mü sorusunun cevabı ise eğer tedavi edilmezse kalisivirüs kedilerde ölüme yol açabilir.
Kalisivirüsün bulaştığı kedinin bağışıklık sistemi güçlüyse eğer hastalığı çok hafif seyirde atlatabilir. Ancak bağışıklık sistemi güçlü olmayan kedilerde hayati tehlikeye neden olabilmektedir. Bu nedenle yavru kediler ve aşısız yaşlı kediler risk grubunun başında yer almaktadır. Kedilerin aşılarının yapılması ve düzgün beslenmesi kalisivirüsün ve herpes virüsünün sebep olduğu hastalıklarda kedilerin minimum zararla bu hastalığı atlatması ve kedilerin bağışıklık sistemlerini güçlendirme konusunda çok önemlidir.
Klinik muayene ile hastalığın teşhisi genellikle el muayenesi ile sağlanır. Kalisivirüsün neden olduğu kedi gribi hastalığı tipik belirtiler taşır ve hekimin el ile muayenesi sonucunda çok özel tetkiklere ihtiyaç duyulmadan hasta kediye teşhis koyulur. Hastalığın teşhisinde hastalığın hikayesi ve belirtilerin ne zaman başladığının bilinmesi de bu aşamada büyük rol oynamaktadır.
Kedi Gribi / Kedilerde Viral Üst Solunum Yolu Enfeksiyonunu Oluşturan Diğer Nedenler Nelerdir?
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarının çok büyük bir bölümü (%80-90) viral kaynaklı sebeplerden, herpes virüsü ve kalisivirüsten oluşsa da bakteri kaynaklı diğer sebepler de kedi gribine / kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olabilmektedir. Chlamydophila felis ve Bordetella bakterileri üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olabilmektedirler.
Bordetella bakterisi kedilerde hapşırma, burun akıntısı ve öksürüğe neden olabilirken, Chlamydophila felis bakterisi kedileri enfekte ederek konjonktivit denen göz hastalığına neden olur.
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonu en çok barınaklarda yaşayan kedileri ve kedilerin kalabalık bir şekilde bulunduğu diğer ortamları etkilemektedir.
Hangi Kediler Kedi Gribi Hastalığında Risk Grubundadır?
Kedi gribinden en çok etkilenen kediler şu şekilde sıralanabilir;
- Yavru kediler ve yaşlı kediler bağışıklık sistemleri zayıf olduğu için hastalıktan en çok etkilenen kedi grubundadır.
- Aşısız kediler hastalığın tüm belirtiler ile birlikte hafif olmayan seyirde atlatılmasına neden olan bir faktör oluşturmaktadır. Aşısız kediler bu hastalığın bulaştığı risk grubundadır.
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması sadece yaş ile alakalı değildir. Kedi lösemisi kedilerde enfeksiyon kapma riskini yükseltir. Bağışıklık sitemini baskılayan ilaçların kullanımı da bu aşamada hastalığın bulaşmasında etkili olacaktır.
- Stres altında olan bir kedi de risk grubunda yer alır. Stresli kediler sağlıklı olmaz ve virüsler için ideal bir konak haline gelir.
- Dışarı çıkan kediler enfeksiyonu kapma riskini yukarı taşır ve risk grubuna dahil olur. Kedi gribinin en çok görüldüğü yerler olan sokaklardan bu hastalığın bulaşması an meselesi olabilmektedir.
- Kedi gribinde en yüksek risk grubunu ise barınak kedileri ve bir arada yaşayan kediler oluşturmaktadır.
Kedi Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde üst solunum yolu hastalıklarının büyük bir bölümünü oluşturan herpes virüs ve kalisivirüsün sebep olduğu enfeksiyonların kuluçka süresi sadece birkaç gündür. Enfeksiyon hastalığının belirtileri virüs kedinin vücuduna yerleştikten birkaç gün sonra ortaya çıkar. Hastalığın kuluçka süresi en fazla 10 gündür.
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyon belirtilerinin şiddeti kedinin durumuna ve risk grubuna göre değişiklik göstermektedir. Bazı kedilerde hastalığın belirtileri çok hafif atlatılır ve hastalık çok kısa sürer; bazı kedilerde ise hastalığın belirtileri çok şiddetli olur ve tedavi edilmediği takdirde hastalığın iyileşmesi çok uzun sürebilir.
Kedi gribi kaç gün sürer sorunun yanıtı kedinin ne kadar iyi bakıldığı ve ne kadar erken tedaviye başlandığı ile yakından ilgilidir. Enfeksiyon kapmış bir kedi kendi kendine çok uzun sürelerde iyileşebildiği gibi hastalığın yıkımlarını da çok acı bir şekilde yaşayabilir. Çünkü kedi gribinin tedavisine başlanmazsa eğer kedi sakat kalabilir, gözünü kaybedebilir ve hatta ölebilir.
Kedilerde görülen kedi gribinin en genel belirtileri şu şekildedir:
- Burun akıntısı
- Hapşırma
- Yorgunluk, halsizlik
- Depresyon
- İştahta azalma
- Yüksek ateş
- Göz akıntısı
Bu belirtiler üst solunum yolu enfeksiyonu hastalığında görülen en genel belirtilerdir. Hasta kedinin klinik belirtileri vücuduna bulaşan virüsün çeşidine göre farklılık gösterecektir. Çünkü herpes virüsünün ve kalisivirüsünün klinik belirti çeşitleri ve belirtilerin şiddeti farklılık göstermektedir.
Herpes Virüsün Neden Olduğu Üst Solunum Yolu Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?
Herpes virüsü kalisivirüse kıyasla kedilerde daha şiddetli geçirilen üst solunum yolu enfeksiyon hastalığına sebep olmaktadır. Hasta kedi herpes virüsünün neden olduğu bir enfeksiyon geçiriyorsa eğer en belirgin hastalık belirtisi gözün enfeksiyon kapması ve göz akıntısı olacaktır. Korneada meydana gelen ülser de görülebilen belirtiler arasındadır. Ayrıca:
- Nefes borusu iltihaplanması
- Hızla kilo kaybına yol açan şiddetli farenjit
- Öksürük,
belirtileri en belirgin herpes virüs bulaşma hikayesini oluşturur.
Hasta kediler için acilen tedaviye başlanmazsa eğer kedide kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Bu kalıcı hasarlar arasında kedinin gözünü kaybetmesi en yaygın olanıdır.
Kalisivirüsün Neden Olduğu Üst Solunum Yolu Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?
Kalisivirüs enfeksiyonu ile oluşan hastalık ise daha hafif seyirde gerçekleşir ve hasta kedi neredeyse göze çarpmayan belirtilere sahiptir. Kalisivirüs enfeksiyonu kapmış bir kedide görülen en belirgin hastalık belirtisi ağız içi yaralar / ülserlerdir. Kalisivirüsün vücudunda konakladığı bir kedi ayrıca herpes virüsten farklı olarak topallayabilir. Topallama sendromu ise özellikle yavru kedilerde görülür. Yavru kedilerde bu hastalık ayrıca zatürre şeklinde görülebilir.
Herpes virüsü ve kalisivirüsün neden olduğu üst solunum yolu enfeksiyonu belirtiler aşamasından sonra tedavi edilmezse eğer hastalık ilerleyebilir ve çok şiddetli bir hale gelebilir. Bu aşamada kedilerde burun enfeksiyonu ve akciğer enfeksiyonları oluşabilir. Kısacası kedi gribi tedavisi yapılmazsa eğer hastalık ilerler ve ikincil enfeksiyon riskleri ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte hasta kedide kalıcı hasarlar meydana gelir. Bu kalıcı hasarlar arasında görülen yaygın hastalık ise kronik rinit denen sürekli gerçekleşen burun akıntısıdır.
Kedilerde Viral Üst Solunum Yolu Hastalıkları Öldürücü Müdür?
Kedi gribi normalde öldürücü riski bulunan bir hastalık değildir fakat bağışıklık sistemi zayıf olan kediler için öldürücü olabilmektedir. Ayrıca Kalisivirüsün bir türü olan vsFCV virüsü son derece tehlikeli ve öldürücüdür. Fakat bu vsFCV’nin neden olduğu enfeksiyonlar çok nadirdir.
Kedi Gribi / Kedilerde Viral Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Teşhisi Nasıl Koyulur?
Kedinizde üst solunum yolu enfeksiyonu olduğunu düşünüyorsanız eğer mümkün olan en kısa süre içinde kedinizi bir veteriner hekime götürmeniz gerekir. Kedideki üst solunum yolu hastalığının teşhisini veteriner hekiminiz hiçbir teste ihtiyaç duymadan, ayakta muayene ile gerçekleştirebilir. Bu aşamada veteriner hekiminize hastalığın belirtilerinin ne zaman başladığını ne sıklıkla kedinizin bu şikayetleri yaşadığını, kedinizin son zamanlarda hangi ortamlarda bulunduğunu içeren hastalık geçmişi bilgilerini vermeniz teşhis için gerekli bilgiler bütününü oluşturur.
Ancak bazı durumlarda, veteriner hekiminiz bazı tetkiklerin yapılmasını isteyebilir. Bu tetkikler ise şöyledir:
- Kan testi
- Ağız ve göz salgısı örneği testi
- Elektrolit testi
- Röntgen
Kan testi bu aşamada kedinin hastalık belirtilerinde yer alan diğer semptomları belirlemek için gerekli olabilir. Ağız ve göz salgısı örnekleri ise hastalığa herpes virüsünün mü yoksa kalsivirüsünün mü sebep olduğunu anlamak için alınır. Hastalığa hangi virüsün neden olduğunu öğrenmek genellikle gerekli değildir. Elektrolit testi ile kedinizin susuz kalıp kalmadığı öğrenilir ve eğer enfeksiyonun neden olduğu hastalık ilerlemişse sonraki aşamalarda göğüs röntgenine ihtiyaç duyulabilir.
Kedi Gribi / Kedilerde Viral Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Tedavisi Nasıl Olur?
Kedi gribi hastalığında hastalığın tedavisi semptomları gidermek amaçlı yapılır. Bu aşamada önerilen tedavi de hastalığın seyrine ve şiddetine göre farklılıklar gösterecektir. Çünkü semptomların şiddeti her kedide farklılık gösterebilir. Kedi gribi evde tedavi için uygun bir hastalık değildir ancak kedinin hastalığı semptomların hafif görülmesi şeklinde gerçekleşiyorsa veteriner hekiminizin tavsiyesi ile kediniz ev kontrolünde kalabilir.
Semptomların tedavi edilmesi ile başlayan tedavi sürecinde öncelikle kedinin sağlığını en çok etkileyen hastalık belirtisi üzerinde durulur. Eğer hastalık ilerlediyse ve çeşitli komplikasyonlara yol açtıysa hastalığın kapsamına göre tedavi seyri değişiklik gösterebilir.
Kedi gribi için ilaç grubunda yaygın olarak tedavi için öncelikle antibiyotik ilaç tedavisine başlanır. Antibiyotikler üst solunum yolu enfeksiyonunda virüslerin neden olduğu hasarı en aza indirir ve en etkili tedavi şeklidir. Bu nedenle antibiyotikler çok düzenli şekilde kullanılmalıdır.
Kedilerde grip eğer şiddetli bir şekilde gerçekleşiyorsa örneğin burun tıkanıklığı nedeniyle zor nefes alıyorsa buhar soluma tedavisi önerilebilir.
Veteriner hekiminizin tavsiyesi üzerine kedi gribi ilaç yanında takviye olarak kedi interferonunun kullanımına da başlanabilir. İnterferonlar hastalık için destekleyici özelliğe sahip tedavi planını oluşturmaktadırlar.
Tedavi sürecinde antibiyotiklerin kullanımı ve hastalık sebebiyle vücudu yorgun düşen kedilerin çok iyi beslenmesi gerekir. Hasta kedilerin iştahı olmamasından dolayı onları cezbedecek kokulu ve tatlı, yüksek besleyicili ıslak mamalar ile tedavi sürecini mümkün olan en kaliteli mamalar ile geçirmek gerekir. Eğer kediniz ıslak mamayı yemiyorsa bunu mutlaka veteriner hekiminize söylemelisiniz. İştahsızlığı devam eden kedilerin hastaneye kaldırılması ve beslenme tüpüyle beslenmesi gerekebilir. Kedinizin dehidrasyon yaşamaması için su içip içmediğini kontrol etmek de son derece önemlidir.
Kedi sahiplerinin tüm bu tedavi sürecinde kedi gribi evde tedavi için kedilerini mümkün olduğunca sıcak tutmaları, göz ve burun akıntılarını her seferinde yeni bir pamukla ve nazik bir şekilde temizlemeleri, su ve mama kontrolünü sağlamaları gerekir.
